Bakgrunn

Overgang til ikkje-medikamentelle lusebehandlingar er bra for miljøet, men baksida er at det har ført til auka dødelegheit og utfordringar med fiskevelferd dei seinaste åra.

‍

Tiltak

Me arbeidar systematisk og grundig med å sikre god fiskevelferd og å redusere dødelegheita, gjennom alt frå val av genetikk, vaksiner og fôr til å redusere talet på avlusingar og å forbetre sjølve avlusingsoperasjonane. Den daude fisken blir undersøkt og kategorisert, og utviklinga blir følgt tett over tid. Hendingar som fører til unormalt høg dødelegheit, vert rapporter til Mattilsynet.

I tillegg til lusebehandling er laksesjukdommen pankreassjukdom («PD») ein viktig bidragsytar til høg dødelegheit. Her har me nytta nye og meir effektive vaksiner frå og med 2019 for å betre fiskehelsa og auke slaktekvalitet ved eventuell sjukdom.

Eide investerer òg i storskala datafangst gjennom ei rekke sensorar i merdane som kontinuerleg loggar miljøforholda til fisken, mellom anna salinitet, oksygenverdiar og straum for å kunne lære og sjå nye samanhengar som skal hjelpe oss å forbetre oss.

For å snu utviklinga og redusere dødelegheita har me mellom anna fått på plass to beredskapsfartøy for å hjelpe oss og slakte svak fisk som elles kunne døydd. Me har i 2020 òg fått tilsett vår eigen veterinær, Britt Kari. Dette er ei viktig tilsetting for oss for å auka fokuset på fiskevelferd og fiskehelse. Britt Kari hjelper oss med å arbeide målretta med auka biosikkerheit og reiser rundt og hjelper til og inspiserer.

Resultat

Tiltaka som er gjennomført har gjeve ei betydeleg reduksjon i dødelegheit samanlikna med nivåa i 2017–2019.

Etter vår vurdering er hovudårsaka til nedgangen kontinuerleg fokus på biosikkerheit og dødelegheit frå alle dei tilsette, frå leiing til røktar. I tillegg har bruk av beredskapsfartøy og ei reduksjon i tal på lakselusbehandlingar vore viktige.

Til tross for reduksjonen gjer høg dødelegheit på enkeltlokalitetar at me endå ikkje er i mål og me vil vidareføre tiltak og fokus i 2021 for å komme endå lågare.

Bakgrunn

Lakselus er ein parasitt som finst naturleg i havet og som berre lever på laksefisk. Sidan det er mange oppdrettsfisk sett i samband med tal på villaks vil det føre til eit smittepress på villaksen om me har mykje lus i merdane våre. Derfor er det satt strenge grenser til maks tal på lus per fisk. Sidan det er få lus per fisk tek normalt ikkje oppdrettslaksen skade av dette, men behandlinga for å halde lusemengda nede kan føre til stress og skade på laksen.

‍

Tiltak

Me forsøker å handtere lusa gjennom førebygging så langt det let seg gjere. Dette er både betre for fisken, miljøet og økonomien. Me nyttar ein kombinasjon av genetikk, fôr, større smolt, luseskjørt og tubenøter for å førebyggje lusepåslag. Når førebygging åleine ikkje er tilstrekkeleg nyttar me reinsefisk. Dersom heller ikkje reinsefisk er tilstrekkeleg nyttar me ikkje-medikamentell behandling, for eksempel med termisk behandling. Bruk av medikament er saman med tidleg utslakting dei to siste verkemidla me har.

Eide Fjordbruk har dei seinare åra investert stort i førebygging i form av tubenøter og luseskjørt. Me er og i gong med bygging av eit RAS-anlegg for produksjon av stor smolt gjennom det tilknytte selskapet Ænes Inkubator AS. Gjennom det tilknytte selskapet Miljø og Havbruk AS, disponerer Eide Fjordbruk avlusingsfartøyet «Seisund» med fire linjer for termisk behandling. Seisund har vore i drift sidan hausten 2017 og kan behandle heile 450 tonn fisk per time. Båten er ein viktig beredskap for å kunne handtere lakselusa når førebygging ikkje er tilstrekkeleg.

Resultat

Til tross for auka fokus på førebygging har behovet for ikkje-medikamentelle behandlingar auka i takt med at dei tillatne lusegrensene og medisinbruken er redusert. 2020 er første året me har klart å redusere bruken. I 2020 har me heller ikkje nytta rognkjeks, men me har oppretthaldt bruken av leppefisk. I Eide Fjordbruk har me ikkje gjennomført medikamentell badebehandling mot lus sidan 2016, men me har måtta nytta medikamentell lusebehandling tilsett gjennom fôret til fisken i enkelte tilfelle.

Bakgrunn

I oppdrettsbransjen nyttar me ulike kjemikaliar mellom anna til ensilering av dødfisk, bedøving av fisk i forbindelse med vaksinering og lusetelling og vaske- og desinfeksjonsmiddel. I tillegg nyttar me i enkelte tilfelle medisinar som behandling mot sjukdom eller mot lus.

God og ansvarleg handtering av medisinar og kjemikaliar er viktig både av omsyn til våre tilsette, fisken vår og miljøet rundt oss. Dette er òg eit område som er viktig for våre interessentar.

‍

Tiltak

Me risikovurderer alle kjemikalie og medisinar som er i bruk og set inn tiltak for å redusere risikoen for utslepp til miljø eller skade for folk eller fisk. Me har òg eit eige system for handtering av slike stoff som skal sikre at alle som nyttar dei har fått tilstrekkeleg opplæring, har riktig verneutstyr og tilgang på produktdatablad. Bruk av medisinar skjer berre på bakgrunn av resept utskrive av veterinær eller fiskehelsebiolog.

Me har ut ifrå føre var prinsippet mål om å ikkje nytte kobbarbasert notimpregnering. Kobbar er eit metall som har lang nedbrytingstid og som derfor kan ha negative konsekvensar for havbotnen under anlegga. For å klare å nå målet har me sørga for å ha ekstra kapasitet til spyling av nøtene.

For å redusere bruken av medisinar til bruk mot lus nyttar me førebyggande tiltak og ikkje-medikamentell behandling så langt det let seg gjere.

Resultat

Medisinbruken er kraftig redusert frå 2015 til 2020. Sidan 2016 har det ikkje vore gjennomført badebehandling mot lus og bruk av medisin tilsett gjennom fôret er òg kraftig redusert.

Målet om maks ei medikamentell behandling per produksjonssyklus var nådd i 2020.

Det er ikkje nytta antibiotika i 2020.

Me vil vera med på å forma morgondagens havbruk på ein best mogleg måte, slik at komande generasjonar både kan hausta og eta sunn kvalitetslaks frå Eide.

Laksen og auren vår får òg det aller beste fôret, med ein høg del marine råvarer, til det beste for både fisken og forbrukaren då dette sikrar at fisken er full av dei sunne omega-3 feittsyrene som både me og laksen treng.

Me har òg vald å ta kostnaden ved å berre kjøpe fôr der fiskeolja er reinsa for dioksinar og dioksinliknande PCB-ar. Dette for å sikre at fisken vår inneheld mest mogeleg av det sunne, og minst mogeleg anna. I 2020 tok me òg valet om å ikkje lenger nytta soya frå Brasil i vårt fôr. Det gjer me både for å være 100% sikre på at me ikkje indirekte bidreg til avskoging av regnskog, òg for å redusere karbonavtrykket på fisken me produserer.

All fisken me produserer er Global GAP sertifisert, noko som mellom anna inneber strenge krav til sporing og mattryggleik. Eide Fjordbruk er og sertifiserte som karbonnøytral bedrift. Kvardagen vår er eit kontinuerleg arbeid for betre kvalitet. Det handlar om å ha fagleg flinke og lokalt forankra tilsette som alle har same mål: Å produsera laksefisk av høgaste kvalitet.

‍